Jak wybrać CMS?

Z tego rozdziału dowiesz się:

• co to jest CMS i jakie są jego rodzaje,
• na co zwrócić uwagę przy wyborze systemu CMS,
• jakie są plusy i minusy najpopularniejszych CMS-ów z punktu widzenia SEO,
• z jakimi wyzwaniami wiąże się zmiana CMS-a.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze CMS-a?

Zanim odpowiemy na to pytanie, zacznijmy od podstaw, czyli tego, czym jest CMS? Skrót ten oznacza Content Management System, czyli System Zarządzania Treścią, który – jak sama nazwa wskazuje – pozwala użytkownikom na samodzielne zarządzanie treściami oraz strukturą stron i sklepów internetowych. W praktyce oznacza to, że jesteśmy w stanie swobodnie zmieniać wszystkie elementy na stronie – takie jak teksty, zdjęcia, grafiki, filmy, tabele – zazwyczaj bez specjalistycznej wiedzy programistycznej. Modyfikować możemy także inne części w sklepie internetowym, np. dodawać nowe produkty, kategorie, a nawet dokonywać zmian w szablonie sklepu.

Wybór odpowiedniego systemu CMS dla sklepu internetowego to niezwykle istotny krok podczas procesu projektowania platformy sprzedażowej, a zależeć będzie od niego także funkcjonowanie witryny w przyszłości. Musimy także pamiętać, że ewentualne późniejsze przeniesienie sklepu na inny CMS będzie czasochłonnym i kosztownym przedsięwzięciem. Dlatego też, przed podjęciem ostatecznej decyzji, warto odpowiedzieć sobie na kilka ważnych pytań, które pomogą dokonać właściwego wyboru. Powinniśmy się zastanowić nie tylko nad tym, jakiego wyglądu naszego e-sklepu oczekujemy tuż po jego uruchomieniu, ale również jak możemy rozwijać go w kolejnych miesiącach czy latach. Szczególną uwagę zwróćmy na to, do jakiego stopnia możemy go rozbudować, czy wprowadzanie zmian będzie dla nas proste i intuicyjne, a także czy będą możliwe integracje z innymi platformami, np. naszych dostawców czy systemów płatności. Jeśli chociaż mniej więcej określimy ewentualną ścieżkę ewolucji naszego sklepu, będziemy mogli wybrać CMS odpowiadający naszym potrzebom, nie tylko w danej chwili, ale i w przyszłości. 

SaaS, OpenSource czy CMS dedykowany?

Zanim zdecydujemy się na konkretny system zarządzania treścią, najpierw musimy określić jego rodzaj. Do wyboru mamy dwie opcje – zbudowanie własnego systemu CMS lub posłużenie się jednym z gotowych rozwiązań.

SaaS

Jednym z łatwiejszych i najbardziej dostępnych rozwiązań w obecnych czasach jest SaaS (ang. Software as a Service), który polega na oferowaniu oprogramowania sklepu na zasadzie usługi w chmurze. W skrócie – płacimy miesięczny abonament, a w zamian dostajemy dostęp do systemu. Większość CMS-ów korzystających z modelu SaaS oferuje kilka pakietów do wyboru, które różnią się liczbą i zaawansowaniem dostępnych funkcji. Zazwyczaj otrzymujemy dostęp do dodatkowych wtyczek (często płatnych), które umożliwiają zwiększenie funkcjonalności, oraz wsparcie biura obsługi. Minusem CMS-ów opartych na schemacie SaaS jest oczywiście fakt, że nie posiadamy całkowitej kontroli nad naszym sklepem i jego konfiguracją. Aby wdrożyć wszelkie poważniejsze zmiany, musimy kontaktować się z dostawcą systemu, który może nieco opóźnić ich dokonanie, a nawet całkowicie odmówić. Jednak rozwiązanie to mogą docenić osoby, które prowadzą mniejsze sklepy, nie potrzebują aż tak dużego osobistego nadzoru nad nimi, a wprowadzenie wszelkich modyfikacji i tak planowały powierzyć w ręce specjalisty. Na pewno jest to wygodne rozwiązanie, gdyż nie musimy martwić się o zakup i odnawianie licencji, aktualizacje systemu, a nawet jego instalację na naszym serwerze, ponieważ CMS zostaje nam najczęściej udostępniony w chmurze.

OpenSource

Platformy OpenSource również cieszą się dużą popularnością, a to głównie za sprawą utartego przekonania, że są darmowe. Nie jest to niezgodne z prawdą. Wiele rozwiązań można pobrać za 0 zł, ale istnieje też wiele takich, za które trzeba zapłacić. Najbardziej charakterystyczną cechą takiego rozwiązania jest otwartość źródeł (OpenSource ang. Otwarte źródło), co w praktyce oznacza, że użytkownik ma dostęp do kodu źródłowego CMS-a i plików na serwerze FTP – dzięki temu może w niego ingerować, kopiować i rozwijać go. Jest to na pewno dużą zaletą, jeśli zdecydujemy się na rozwój sklepu czy dopisanie własnej funkcji, której nie oferuje usługa SaaS. Koszt początkowy zależy głównie od tego, czy sklep oferuje dostępne szablony, a jeśli nie, to czy ich zbudowanie w danym systemie jest kosztowne. Koszt utrzymania, jeśli nie zlecamy rozbudowy sklepu, to jedynie koszt wykupienia miejsca na serwerze, który kształtuje się w okolicach 200 zł na rok.

CMS dedykowany

Zaprojektowanie i zbudowanie własnego, dedykowanego systemu daje nam przede wszystkim możliwość dostosowania go do własnych potrzeb. To rozwiązanie jest polecane tym, którzy wiedzą już, jak rozwijać będzie się ich sklep, i mają doświadczenie w prowadzeniu e-commerce. Konieczne będzie znalezienie specjalistów, którzy zajmą się projektem, wdrożeniem oraz jego późniejszą konfiguracją. Jednak dzięki temu zyskamy o wiele większą swobodę w zarządzaniu naszym sklepem, a jego modyfikowanie nie będzie się ograniczać jedynie do treści, ale obejmować także całe moduły i każdy element na stronie. Takie rozwiązanie wymaga dużych nakładów finansowych oraz wiedzy o tym, jak ma być zbudowany sklep, nie tylko od strony wyglądu (front-end), ale też od strony baz danych i  architektury (back-end). Decydując się na zlecenie zbudowania sklepu, najpewniej będziemy musieli związać się z danymi specjalistami na dłuższy czas – w ten sposób będziemy mieć pewność, że w każdym momencie możemy dokonać potrzebnych zmian w naszym systemie.

Czytaj także: Dedykowany CMS: zalety i wady

Kryteria wyboru CMS-a

Cena

Nie ukrywajmy – cena naszego systemu zarządzania treścią także gra dużą rolę. W przypadku systemu SaaS dokonujemy małych opłat abonamentowych co miesiąc, dzięki czemu nasze zobowiązanie rozkłada się w czasie i nie będzie obciążać zbytnio naszego budżetu. Natomiast może się okazać, że na dłuższą metę będzie to stanowiło znacznie kosztowniejsze rozwiązanie. Mniejszym kosztem jest utrzymanie serwera w przypadku wyboru systemu OpenSource. Z kolei nie wszystkie firmy są gotowe na jednorazową „dużą inwestycję”, jakiej trzeba dokonać w przypadku stworzenia własnego systemu zarządzania treścią od podstaw. Opłacanie specjalistów, którzy pomogą zaprojektować witrynę, zoptymalizować kod źródłowy, a także wdrożyć i przetestować sklep, będzie na pewno droższe. Cena oczywiście zależy od wielkości sklepu, niezbędnych dodatków, poziomu zaawansowania, wybranej szaty graficznej i wielu innych czynników.

Należy również pamiętać o kosztach początkowych, które mogą różnić się w zależności od wybranego systemu. Niejednokrotnie koszt zbudowania tak samo wyglądającego sklepu w dwóch różnych systemach może okazać się bardzo różny.

Dodatki

Wszelkie dodatki i wtyczki to kluczowy element każdego systemu CMS, ponieważ to właśnie dzięki nim jesteśmy w stanie rozwijać możliwości naszej strony i dopasowywać ją do potrzeb – zarówno własnych, jak i naszych Klientów. Dodatki pozwalają nam z łatwością samodzielnie zmieniać nasz sklep i uzupełniać go o wszelkie niezbędne opcje, takie jak płatności online, wystawianie faktur, formularze kontaktowe czy też integrację z firmami kurierskimi i pocztą. Istnieją oczywiście również wtyczki, które znacznie pomagają w zarządzaniu SEO danej strony. Warto więc sprawdzić, ile dodatków oferuje konkretny system CMS oraz czy są one dostępne za darmo, czy za dodatkową opłatą. Być może na samym początku będziesz potrzebować jedynie ich ograniczonej liczby, jednak nie zapominaj, że najpewniej z czasem Twój sklep internetowy będzie się rozwijał i może potrzebować wprowadzania kolejnych funkcji. Warto więc wybrać system CMS, który stale skupia się na doskonaleniu swojej bazy dodatków.

Wyjątkiem oczywiście będą autorskie systemy zarządzania treścią, które zazwyczaj nie posiadają dodatków czy wtyczek. Jeśli więc chcemy dodać do nich jakąś opcję, musimy zlecić to zadanie programistom odpowiadającym za nasz system, co zapewne będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami.

Bezpieczeństwo

Ataki na strony i sklepy to niestety codzienność w środowisku internetowym, a włamania, do których dochodzi, nierzadko są skutkiem pewnych luk występujących w oprogramowaniu. Musimy mieć świadomość, że takie ataki mogą narażać na niebezpieczeństwo nie tylko nas, ale także naszych Klientów oraz ich poufne dane. Dlatego tak ważny jest wybór systemu CMS, który jest uaktualniany na bieżąco – częste aktualizacje sprawiają, że jesteśmy wyposażeni w najnowszą i najbezpieczniejszą wersję. Dzisiaj standardem powinno być także posiadanie przez sklep certyfikatu SSL, który zapewnia odwiedzającym Klientom ochronę wprowadzanych danych. Natomiast pobierając wtyczki, które oferuje dany CMS, powinniśmy korzystać z bezpiecznych i zaufanych źródeł – najlepiej oficjalnie polecanych przez dany system.

Wsparcie techniczne

Nietrudno się domyślić, że to systemy CMS dostępne w systemie SaaS będą dysponować najłatwiej dostępnym wsparciem technicznym – nierzadko jest to podstawa każdego z oferowanych przez nie pakietów. Najczęściej na stronie każdego systemu można przyjrzeć się dostępnej dokumentacji, a także odwiedzić forum dyskusyjne. CMS-y udostępniają zarówno bazę wiedzy, artykuły, jak i poradniki, które demonstrują zarządzanie sklepem krok po kroku, a także mailową lub telefoniczną pomoc konsultantów. Oczywiście nie powinniśmy lekceważyć siły społeczności online, które są skupione wokół poszczególnych systemów zarządzania treścią. Bardzo często to właśnie na różnych zewnętrznych forach czy blogach można znaleźć odpowiedzi na konkretne problemy czy pytania – i to o wiele szybciej niż korzystając z oficjalnych kanałów danego CMS-a.

Pamiętajmy jednak, że wsparcie techniczne nie oznacza wprowadzenia rzeczywistych zmian w naszym sklepie – wykonanie modyfikacji bywa najczęściej dodatkowo płatne. W przypadku CMS-ów w modelu SaaS musimy zgłosić się do supportu danego systemu, natomiast jeśli posiadamy system autorski lub na licencji OpenSource, najlepiej będzie poprosić o pomoc webdevelopera, który wykonał nam stronę, lub innego zaufanego developera, który zna dobrze ten CMS.

Wymagana wiedza programistyczna

Wybór systemu zarządzania treścią będzie także uzależniony od poziomu programistycznej wiedzy, jaką posiada osoba, która będzie na nim pracowała. Przedsiębiorcom, którzy nie dysponują umiejętnościami w tym zakresie lub którzy najzwyczajniej nie mają czasu na samodzielną edycję kodu, będą polecane systemy oparte na modelu SaaS. Cechują się zamkniętym kodem i brakiem dostępu do plików systemu na serwerze FTP, a administrator może po prostu wybrać pakiet z interesującymi go opcjami i nie zaprzątać sobie głowy technicznymi aspektami obsługi systemu.

Z kolei systemy dedykowane i OpenSource oferują swobodny dostęp do kodu źródłowego i możliwość wprowadzania znacznych modyfikacji, dlatego to właśnie one będą rekomendowane osobom, które posiadają doświadczenie programistyczne i chcą mieć możliwość edycji wszystkich elementów na stronie. Każdy system zarządzania treścią wymaga zupełnie innego poziomu znajomości programistycznych zagadnień, dlatego warto sprawdzić, czy dany CMS polecany jest dla osób początkujących czy może zaawansowanych. Jeśli mamy czas i chęci do nauki, możemy spróbować zarządzać systemem osobiście, jednak nie warto inwestować w CMS, którego nie będziemy potrafili nawet obsługiwać. Pamiętajmy, że ma być to narzędzie pracy, w którym działamy wygodnie na co dzień.

Możliwości graficzne

Funkcjonalność witryny jest niezwykle istotna, ale warto także pomyśleć o wyglądzie naszego sklepu internetowego. Przestarzały czy zbyt skomplikowany projekt interfejsu może skutecznie odstraszyć potencjalnych Klientów, a przyjazny design z kolei pomoże w lepszej konwersji. Systemy oparte na modelu SaaS najczęściej oferują dość ograniczoną liczbę szablonów, co sprawia, że sklepy tworzone na ich podstawie nie będą się zbytnio wyróżniać wśród konkurencji. Z kolei podczas projektowania dedykowanego systemu możemy korzystać z dostępnych wzorów, ale także zlecić wykonanie indywidualnego projektu graficznego. Warto także wspomnieć, że wszystkie grafiki i zdjęcia, które zamieszczamy w naszej witrynie, mogą znacznie pomóc także w jej pozycjonowaniu.

UX

Nie możemy zapominać oczywiście o głównych odbiorcach naszego sklepu – jego Klientach. Zwróćmy więc uwagę na doświadczenie użytkownika (UX – ang. user experience) i zadbajmy o atrakcyjny wygląd naszego sklepu, a także przyjazny i intuicyjny sposób poruszania się po nim. Naszym celem powinno być wywarcie jak najlepszego wrażenia na użytkownikach – tak aby doświadczenie związane z naszą stroną było jak najprzyjemniejsze i skłoniło ich do dokonania zakupów oraz ponownych odwiedzin w naszej witrynie.

Potencjał SEO

Ostatni, ale kluczowy punkt, na który należy zwrócić uwagę podczas wyboru odpowiedniego systemu zarządzania treścią, to wsparcie SEO oferowane przez dany CMS. Jakie elementy są niezbędne?

1. Optymalizacja sklepu powinna zacząć się już od strony głównej, a konkretnie jej tytułu i opisu meta description, który wyświetli się w wyszukiwarce wszystkim osobom, które będą poszukiwać danej witryny.
2. Konieczna jest także możliwość dodawania nagłówków, meta danych oraz edycji linków – Google znacznie lepiej pozycjonuje adresy URL, które są przyjazne dla wyszukiwarki, dlatego tak istotna jest opcja ich modyfikacji.
3. Do podstawowych funkcji SEO zalicza się także możliwość ustawiania alternatywnych opisów zdjęć, czyli atrybutów alt, które również są odczytywane przez robota Google.

Wszystkie możliwości optymalizacyjne danego systemu na pewno pomogą w jego pozycjonowaniu. Odrębną kwestią, którą należy wziąć pod uwagę, jest przyjazność SEO. Istnieją systemy, które – pomimo tego że mają takie same funkcje – reagują na optymalizację gorzej lub lepiej. Niestety bez doświadczenia pracy z nimi nie da się tego ocenić, dlatego przed wyborem warto zasięgnąć opinii na forach lub zapytać firmę SEO o radę.

Zmiana CMSa

Co prawda, zmiana CMSa na inny to dosyć kosztowny i czasochłonny proces, ale jeśli obecny system nie odpowiada potrzebom sklepu internetowego na pewno warto rozważyć jego wymianę na bardziej funkcjonalny odpowiednik. Może się okazać, że takie stwierdzenie usłyszymy od firmy pozycjonującej, z którą współpracujemy lub sami dojdziemy do takiego wniosku. Jakie są możliwe powody zmiany? Często po prostu okazuje się, że dany system nie jest w stanie obsłużyć rosnących zapotrzebowan rozwijającego się sklepu lub że jest już przestarzały, nie można go zaktualizować do najnowszej wersji oraz nie jest wspierany przez społeczność internetową.

Nie da się ukryć, że technologia codziennie idzie do przodu, a niektóre systemy nie dopasowują się odpowiednio do zmieniającej się rzeczywistości i najzwyczajniej stają się zdezaktualizowane. Często CMSy nie są rozwijane do obecnych standardów, takich jak bezpieczeństwo przed niechcianymi atakami hakerskimi oraz optymalizacja samego silnika pod względem szybkości działania. Mniej oczywiste, ale równie istotne aspekty, dotyczą łatwości zarządzania i edycji stron, kategorii oraz produktów. Teraz praktycznie każdy nowy i – przede wszystkim – aktualny system CMS posiada wiele wtyczek czy modułów łatwych do zainstalowania i samodzielnej konfiguracji.

Jeżeli faktycznie zdecydujemy się zmienić system CMS – ponieważ wszelkie analizy plusów i minusów mówią nam, że jest to konieczne – to musimy bezwzględnie pamiętać o kilku ważnych aspektach. Po pierwsze – będzie to oczywiście czasochłonny proces, gdyż naszym zamiarem jest nie jedynie zmiana systemu, ale również przeniesienie wszelkich treści, w które jest on wyposażony. Musimy pamiętać nie tylko o skopiowaniu samych produktów, a także przeniesieniu integracji z różnymi systemami zewnętrznymi, takimi jak płatności, systemy magazynowe, programy afiliacyjne czy programy do analizy i zbierania statystyk. Tak duża zmiana będzie też miała wpływ na ruch i pozycje, dlatego taką operację warto powierzyć firmie, która się na tym po prostu zna i będzie współpracować z firmą pozycjonującą, dzięki czemu w czasie przenosin zadbają wspólnie o aspekty SEO.

Jakie błędy są najczęściej popełniane podczas zmiany systemu CMS na nowy? Przede wszystkim jest to utrata części danych oraz brak przeniesienia wszystkich treści i produktów. Zdarza się także, że nie są dokładnie sprawdzone i przetestowane podstawowe funkcje sklepu, takie jak płatności, nowy system zakupowy czy też mailingowy. Jednak najważniejszym błędem, który bezpośrednio wpływa na widoczność strony w wyszukiwarce, są błędne linki, które pozostają bez przekierowań. Dlatego podczas zmiany systemu CMS trzeba pamiętać, o tym, że dana strona internetowa jest już zaindeksowana i widoczna w Google, a wyszukiwarka pamięta do niej adresy URL. Nie możemy więc dopuścić do tego, żeby link, który jest zaindeksowany stał się linkiem bez dopasowanej podstrony. Programiści i firmy pozycjonujące oczywiście wiedzą jak temu zapobiec i jak się do tego przygotować – można między innymi wykonać odpowiednie przekierowania typu 301 oraz utworzyć nowe mapy strony.

Dobrą praktyką jest pracowanie nad zmianą systemu CMS na osobnych serwerach, gdzie swobodnie możemy testować i sprawdzać postęp naszych prac i doprowadzić efekt końcowy wręcz do perfekcji. Dopiero, kiedy nasz nowy CMS przejdzie wszelkie testy wewnętrzne (wykonywane przez firmę, która zajmuje się przenoszeniem) i zewnętrzne (najczęściej przeprowadzane przez właściciela strony, pracowników, firmę pozycjonującą) możemy zrobić podmianę na nową stronę.

Warto także pamiętać, że w trakcie zmiany systemu zarządzania treścią należy pozostać w kontakcie z firmą pozycjonującą. Dzięki temu ona również będzie mogła przekazywać swoje wytyczne i przede wszystkim wprowadzać modyfikacje, które mają na celu utrzymanie i podniesienie pozycji naszej strony w wyszukiwarce.